Bộ Tài chính vừa công bố tổng hợp ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài sản mã hóa và thị trường tài sản mã hóa. Đáng chú ý, nhiều đề xuất tập trung vào việc tăng mạnh mức xử phạt đối với nhà đầu tư và tổ chức vi phạm nhằm nâng cao tính răn đe trong bối cảnh thị trường còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Nhà đầu tư giao dịch “ngoài luồng” có thể bị phạt gấp nhiều lần

Theo dự thảo ban đầu, nhà đầu tư trong nước giao dịch tài sản mã hóa không thông qua tổ chức được cấp phép có thể bị phạt tiền từ 10–30 triệu đồng. Tuy nhiên, Bộ Công an cho rằng mức xử phạt này chưa đủ sức cảnh báo, đặc biệt với các trường hợp cố tình vi phạm, và đã đề xuất nâng mức phạt lên 30–50 triệu đồng. Ý kiến này đã được cơ quan soạn thảo tiếp thu và đưa vào dự thảo cập nhật.

Không dừng lại ở đó, Công ty CP Công nghệ số SSI còn đề xuất áp dụng mức phạt cao hơn, từ 70–100 triệu đồng, đối với hành vi giao dịch tài sản mã hóa không qua tổ chức được cấp phép. Theo SSI, thị trường tài sản mã hóa hiện mới ở giai đoạn thí điểm, khung pháp lý chưa hoàn thiện trong khi rủi ro đối với nhà đầu tư cá nhân là rất lớn. Việc siết chặt chế tài là cần thiết để hạn chế đầu cơ, lách luật và các hành vi trục lợi.

Siết trách nhiệm tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa

Bên cạnh nhà đầu tư, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh việc tăng trách nhiệm và chế tài đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa. Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đề nghị nâng mức phạt đối với các hành vi không bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống công nghệ thông tin hoặc không bảo vệ đầy đủ tài sản của khách hàng.

Theo Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ, các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa phải đáp ứng tiêu chuẩn an toàn hệ thống công nghệ thông tin cấp độ 4 trước khi đi vào hoạt động, đồng thời có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho nhà đầu tư nếu xảy ra sự cố bảo mật. Đây được xem là yêu cầu then chốt trong bối cảnh thời gian qua liên tục ghi nhận các vụ tấn công mạng, lừa đảo và chiếm đoạt tài sản liên quan đến tiền số.

Trước đó, dự thảo quy định mức phạt từ 100–150 triệu đồng, kèm theo hình thức đình chỉ hoạt động từ 1–3 tháng đối với tổ chức vi phạm. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng mức này chưa tương xứng với rủi ro gây thiệt hại có thể lên tới hàng trăm tỷ đồng. Tiếp thu góp ý, cơ quan soạn thảo đã nâng mức phạt tiền tối đa lên 200 triệu đồng trong dự thảo mới.

Đề xuất phạt tới hàng tỷ đồng, tiệm cận lĩnh vực chứng khoán

Đáng chú ý, SSI còn kiến nghị áp dụng mức xử phạt tương đương lĩnh vực chứng khoán, hiện lên tới 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân và 3 tỷ đồng đối với tổ chức. Theo doanh nghiệp này, xét về giá trị giao dịch, tính chất và mục đích đầu tư, tài sản mã hóa có nhiều điểm tương đồng với chứng khoán, do đó cần chế tài đủ mạnh để ngăn chặn việc lợi dụng kẽ hở pháp luật và sự thiếu hiểu biết của nhà đầu tư nhằm trục lợi.

Bên cạnh xử phạt tiền, nhiều ý kiến cũng đề xuất bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả, buộc tổ chức vi phạm hoàn trả cho nhà đầu tư số tiền đã mua tài sản mã hóa hoặc tiền đặt cọc, kèm theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn. Dự thảo Nghị định đã tiếp thu và bổ sung quy định buộc hủy bỏ đợt chào bán, phát hành và hoàn trả tiền cho nhà đầu tư trong trường hợp vi phạm.

Tăng răn đe, chuẩn hóa thị trường tài sản mã hóa

Việc nâng mạnh mức xử phạt được kỳ vọng sẽ góp phần lập lại trật tự trên thị trường tài sản mã hóa, hạn chế các hoạt động “chui”, đồng thời bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư trong giai đoạn Việt Nam đang từng bước hoàn thiện khung pháp lý cho lĩnh vực mới mẻ nhưng đầy rủi ro này.